شهرها دارای کالبدی هستند که این کالبدها هرکدام یک فعالیت را در خود جای داده اند و مجموع آن ها فضای شهری را می سازند و به آن هویت می بخشند.شهر با مرکزهای تجمع و تراکم انسان،فعالیت های انسانی و ساختمان ها تعریف می شود.فضای شهری در درون خود،تاسیسات و تجهیزات زیربنایی با انواع کاربری ها اعم از مسکونی،اداری خدماتی،بهداشتی و غیره را جای داده است.همه مقوله های فوق،جمعیت وابسته ای را به دنبال خواهد آورد که در صورت وقوع بلایای طبیعی به شدت از آن ها تاثیر پذیرفته و باعث لجام گسیختگی نظام زندگی و وارد آمدن ضررهای جانی و مالی فراوان در شهرها می گردد.از جمله عوامل مهمی که باعث توجه فراوان به این موضوع در نقاط شهری می شود،سرمایه گذاری ها و بارگذاریهای محیطی فراوان و تراکم جمعیت زیاد می باشد که در صورت بروز این گونه بلایا باید برنامه ریزی های لازم برای پیشگیری و یا کاهش ضررهای احتمالی آنها اندیشیده شود.امروزه نیازهای شهری و تقاضای مسکن و مهاجرت روستائیان به شهرها باعث رشد و توسعه بیش از حد شهرهای بزرگ چون تهران شده است.عدم توجه به مکانیابی صحیح شهرها،رشد و توسعه شهرهای بنیان نهاده شده،همچنین عدم برنامه ریزی های لازم جهت جلوگیری از رشد لجام گسیخته شهرها،مسائل و مشکلات فراوانی از جهت مصونیت شهرها به بار می آورد.

رشد شهری باعث شده است،شهرها روی مسیرهای اصلی گسل و یا در حریم رودخانه ها و مسیل ها ساخته شوند.بلایا حدو مرز نمی شناسند چه بسا اگر وقوع بعضی از آن ها مانند زلزله در نقاطی دور از شهر اتفاق بیفتد،اثرات آن برروی شهرها،خسارت های زیادی را به بار خواهد آورد.باید توجه داشته باشیم،جنبه هایی از این ضررها نیز محصول دست اندازی و تعرض بشر به حریم رودخانه ها و مسیل ها جهت استفاده بی رویه از اراضی شهری است و هنگام طغیان رودخانه ها و یا در فصول پرآب،موجب می شود تمام ساخت و سازهای موجود در مورد زلزله نیز صادق است.با توجه به موقعیت ایران در خصوص بلایای طبیعی که همواره اثرها و ضررهای زیادی  از این بلایا متحمل شده است،همچنین آسیب پذیری اکثر شهرهای کشور در برابر این بلایا و ابعاد مهم اثرگذاری شرایط بحرانی در شهرها و تبعات ویرانگر آن ها ،در این مقاله سعی می شود نقش شهرسازی(برنامه ریزی شهری و طراحی شهری)در مدیریت بحران زلزله،به عبارتی دیگر رهنمودهای کلی جهت کاهش اثرات بلایای طبیعی در نقاط شهری و برنامه ریزی ها و طراحی های لازم جهت مصون سازی شهرها در برابر این بلایا(و در اینجا عمدتا زلزله)ارائل گردد.نمونه موردی شهر تهران انتخاب شده است زیرا:با توجه به تاریخچه زمین لرزه های تاریخی سده بیستم و وجود گسل های فعال و لرزه خیز تهران،احتمال وقوع زمین لرزه با بزرگی 7ریشتر مسئله ای بسیار جدی است.شهر تهران که از دیدگاه شهرسازی یک ابرشهر شناخته می شود علاوه براین که مرکز سیاسی کشور است بزرگترین و پرجمعیت ترین و در واقع مهمترین شهر کشور نیز می باشد که بررسی آن از لحاظ کاربردی اهمیت فوق العاده ای دارد.

زلزله

زلزله یکی از عوارض طبیعی محسوب می شود،که پیوسته در طول تاریخ باعث خرابی ها و از بین رفتن جان انسان های زیادی شده است،به تدریج با رشد علم و تکنولوژی به ویژه در بخش عمران بر مقاومت های سازه ای افزوده شد تا جایی که در کشور ژاپن به دلیل زلزله خیزی بسیار زمین به پیشرفت های زیادی دست یافتند و اکثر زلزله ها کمتر می توانند جان انسان ها را تهدید نمایند.هرچند هنوز پیش بینی زلزله به طور مشخص معین نشده است